މަރުގެ އަދަބު: މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާ އާއި ދެކޮޅަށް އެޅުނު ހިތްވަރުގަދަ ފިޔަވަޅެއް

މިފަހަކަށް އައިސް ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އިޖުތިމާޢީ މައްސަލައަކީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއެވެ. ދިވެހި ޒުވާނުންގެ ދިރިއުޅުން ހަލާކުކޮށް، ގޭތެރޭގެ އަމާންކަން ނަގާލާފައިވާ މި ވަބާއާ ދެކޮޅަށް މިސަރުކާރާއި ސަރުކާރުގެ ސުޕަމެޖޯރިޓީ އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ވަނީ ތާރީޚީ އަދި ހިތްވަރުގަދަ ފިޔަވަޅެއް އަޅާފައެވެ. އެއީ މަސްތުވާތަކެތި ޤަވާއިދާ ޚިލާފަށް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ދިނުމަށް، މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ޤާނޫނަށް ގެނެސްފައިވާ އިސްލާޙު ފާސްކުރުމެވެ.

ގާނޫނީ ބަދަލު: ލުއިދިނުމުގެ ދޮރު ބަންދުވުން

ރާއްޖެއަށް މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ދޭ ގޮތަށް މަސްތުވާތަކެއްޗާއި ބެހޭ ޤާނޫނު އިސްލާޙު ކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ވަނީ ފާސްކޮށްފައެވެ. މި ބިލް ފާސްކުރި ޖަލްސާއަށް ހާޒިރުވި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 65 މެންބަރުންގެ އިއްތިފާޤުން ފާސްކުރެވުނު މި އިޞްލާޙުގެ އެންމެ މުހިންމު މަޤްޞަދަކީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަކީ ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ޤައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވާ މިންވަރަށް ބޮޑުވެފައިވާ މައްސަލައެއްކަން ގަބޫލުކޮށް، އެކަމަށް އެންމެ ހަރުކަށި އަދަބު ކަނޑައެޅުމެވެ.

މަރުގެ އަދަބު ކަނޑައެޅޭނެ ގޮތް:

1. މިންގަނޑުތައް: 350 ގްރާމަށްވުރެ ގިނަ ކެނެބިސް، 250 ގްރާމަށްވުރެ ގިނަ ޑައިފޯމިން ނުވަތަ 100 ގްރާމަށްވުރެ ގިނަ އެހެން މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމުން މަރުގެ އަދަބު ދެވޭނެއެވެ.
2. އިއްތިފާޤުން ޙުކުމް: މަރުގެ ޙުކުމް ދެވޭނީ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗުގެ އިއްތިފާޤުން ކަމަށް ބިލުގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވެއެވެ.
3. އިއްތިފާޤު ނުވާނަމަ: ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާޤުން މަރުގެ ޙުކުމް ކަނޑަނާޅުއްވާނަމަ އެ ހާލަތުގައި އެ މީހަކު އުމުރަށް ޖަލަށްލުމާއެކު 100،000 ރުފިޔާއާއި، 10،000،000 ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެ ކަމަށް ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ.

ޤާނޫނުގެ އެންމެ ބޮޑު ހަރުކަށިކަމަކީ، މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކޮށްގެން މަރުގެ އަދަބު ނުވަތަ އުމުރު ދުވަހަށް ޖަލު ޙުކުމެއް އިއްވާ މީހަކަށް އަބަދަށް މާފު ދިނުމުގެ ނުވަތަ ޕެރޯލްގެ ދަށުން ދޫކޮށްލުމުގެ ފުރުޞަތު މި ޤާނޫނުން ބަންދު ކޮށްލާފައިވާ ކަމެވެ. މިއީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންނަށް ދައުލަތުން ލުޔެއް ނުދޭނެކަމުގެ ސާފު މެސެޖެކެވެ.

"އޮޕަރޭޝަން އަލިމަގު" އާއި ޤާނޫނުގެ ބާރު

މި އިޞްލާޙު ފާސްކުރެވުނީ މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތުން މުޅި ރާއްޖޭގައި ކުރިއަށްގެންދާ "އޮޕަރޭޝަން އަލިމަގު" ހުއްޓުމެއްނެތި ކުރިއަށްދާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. މި އޮޕަރޭޝަނުގެ ދަށުން މިހާތަނަށް (ނޮވެންބަރު 2025 ނިޔަލަށް) 110 މީހުން ހައްޔަރުކޮށް، ގާތްގަނޑަކަށް 30 ކިލޯގެ މަސްތުވާތަކެތި އަތުލައިގަނެވިފައިވާއިރު، މި އާ ޤާނޫނަކީ އޮޕަރޭޝަން އަލިމަގަށް އިތުރު ބާރެއް ލިބިގެންދާނެ ކަމެކެވެ.

އިސްލާހުކުރެވުނު ޤާނޫނުގެ ދަށުން:

1. ޤާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ބާރު: ވައިގެ މަގުންނާއި ކަނޑުމަގުން މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންނާއި ފުލުހުންނަށް ލިބިދޭ ބާރުތައް ވަނީ ހަރުކަށިކޮށްފައެވެ.
2. މުދާ ދައުލަތަށް ނެގުން: ކުށުން ލިބޭ މުދާ ނުވަތަ ފައިސާ، ކުށް ސާބިތު ނުވިޔަސް ވަކި ޝަރުތެއް ފުރިހަމަވާނަމަ ދައުލަތަށް ނެގޭނެ ގޮތަށް ޤާނޫނުގެ 161 ވަނަ މާއްދާ އިޞްލާޙުކޮށްފައިވެއެވެ. މީގެ މަޤްޞަދަކީ މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންގެ މާލީ ވަކިތައް ފަޅިފަޅިކޮށް ބަލިކަށިކޮށްލުމެވެ.

ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ: ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރުން

ޤާނޫނަށް ގެނެވުނު މި ބޮޑު ބަދަލުގެ މަޤްޞަދަކީ ހަމައެކަނި އަދަބު ދިނުމެއް ނޫނެވެ. މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ފަރުވާދީ، އެމީހުން އަލުން މުޖުތަމަޢުއަށް އަނބުރާ ރުޖޫޢަކުރުމުގެ ނިޒާމު އިތުރަށް ހަރުދަނާކުރުމަކީ ވެސް މި ބިލުގެ މުހިންމު އެއް މަޤްޞަދެވެ.

އިސްލާހުކުރެވުނު ޤާނޫނުގެ ދަށުން:

1. ފަރުވާގެ ނިޒާމު: މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުންނަށް ދެވޭ ފަރުވާގެ ނިޒާމު އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށާއި،
2. ޑްރަގް ކޯޓުގެ ދައުރު: ޑްރަގު ކޯޓު ހިންގުމުގެ އުސޫލުތަކާއި، ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމާއި ގުޅޭ އުސޫލުތައް މުރާޖަޢާ ކުރުމަށް ވަނީ ހިމަނާފައެވެ.

ނިންމުން

މަސްތުވާތަކެތި ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ކަނޑައެޅުމަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައި ތިބި މީހުންގެ އަދަދު މަދުކުރުމުގެ އިތުރުން، އެ ތަކެތި އެތެރެކުރާ ބޮޑެތި ވިޔަފާރިވެރިންގެ ވިއުގަތައް ފަނާކޮށްލުމަށް ރައީސް ޑރ. މުއިއްޒު ސަރުކާރުން އެޅުއްވި ވަރުގަދަ ފިޔަވަޅެކެވެ. މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއާ ދެކޮޅަށް ކުރާ މި ޤައުމީ މަސައްކަތުގައި ޤާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ ފަރާތްތަކަށް ލިބިފައިވާ ބާރުތަކުގެ ސަބަބުން، ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މިންވަރު ބޮޑުތަނުން ދަށްވެގެންދާނެ ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވެއެވެ. މިފަދަ ހަރުކަށި އަދަބުތައް ލިބޭކަން އެނގުމުން ބޭރުގެ ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ޓްރެފިކަރުން ރާއްޖެއަށް އެތަކެތި އެތެރެކުރުމުގެ ވިސްނުން ބަދަލުކުރާނެއެވެ.

މިޤާނޫނުގެ ސަބަބުން ރާއްޖެއަށް އަމާންކަން ލިބި، ޒުވާނުން މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއިން ސަލާމަތްވެ، މުޖުތަމަޢުގެ ހަމަޖެހުން އަލުން ޤާއިމުކުރެވޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން ވަނީ އާއްމުންގެ މެދުގައި އިތުރުވެގެން ގޮސްފައެވެ.