ޖަޒީރާ ގައުމެއްގެ ނާޒުކު ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކޮށް، ދުނިޔެ އަށް އަންނަމުން މިދާ މޫސުމީ އެކި ބަދަލުތަކުން ގައުމު ރައްކާތެރިކުރުމަށް، އެންވަޔަރަމެންޓް ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް އެންޑް އެނަރޖީ މިނިސްޓްރީ އިން ވޭތުވެދިޔަ 365 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ވަނީ އެތައް އިންގިލާބީ ބަދަލުތަކެއް ގެނެސްދީފަ އެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ތިމާވެށީގެ ގޮންޖެހުމަކަށްވެފައިވާ ކުނީގެ މައްސަލައަށް ދާއިމީ ހައްލެއް ހޯދުމަށް އެޅުނު ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ނަތީޖާ، މިއަދު ވަނީ ފެންނަން ފަށާފައެވެ.
2004 ގެ ސުނާމީ ކާރިސާއާ ހަމައަށް، ރާއްޖޭގެ ކުނީގެ މައްސަލައަކީ މާބޮޑު
ސަމާލުކަމެއް ދެވިފައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ސުނާމީގެ ހިތި ތަޖުރިބާއިން
ލިބުނު ފިލާވަޅުތަކާއެކު، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ މުހިންމުކަން ވަނީ އިހުނަށްވުރެ
ބޮޑަށް ވިސްނިފަ އެވެ. ނަމަވެސް، އޭގެ ވިއްސަކަށް އަހަރު ފަހުން މި ސަރުކާރު
ވެރިކަމާ ހަވާލުވިއިރު ވެސް އެ މައްސަލަ އޮތީ އެދެވޭ ހައްލެއް ނުލިބި އެވެ.
ރާއްޖޭގެ 99 ރަށުގައި ކުނިކޮށި ގާއިމުކުރެވިފައި ވީނަމަވެސް، އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ
18 ރަށެއްގައި މެނުވީ ރަނގަޅު ފެންވަރެއްގައި ކުނި މެނޭޖްކުރެވޭނެ ނިޒާމެއް
ގާއިމްވެފައެއް ނުވެ އެވެ.
- 17 ރަށެއްގައި އައު ކުނިކޮށި ވަނީ ގާއިމުކުރެވިފައި.
- 22 ރަށަކަށް ޒަމާނީ އިކުއިޕްމަންޓް ފޯރުކޮށްދެވި، އޮޕަރޭޓްކުރުމުގެ ތަމްރީން
ވަނީ ދެވިފައި.
- އިތުރު 50 ރަށަކަށް ބޭނުންވާ އިކުއިޕްމަންޓް ވަނީ ރާއްޖެ ގެނެވިފައި.
- 99 ރަށަކަށް ކުނި އުފުލާ ވެހިކަލް ވަނީ ފޯރުކޮށްދެވިފައި.
މިކަން ހައްލުކުރުމަށް ސަރުކާރުން ހިފި އަމާޒާއި އެކު ސަރުކާރުގެ ފުރަތަމަ
އަހަރު ތެރޭގައި ވަނީ "މަގޭ ސާފު ރާއްޖެ: ގެ ނަމުގައި ގައުމީ ބޮޑު މަޝްރޫއެއް
ވަނީ ފަށާފަ އެވެ. މި މަޝްރޫ އަކީ ރާއްޖޭގެ ކުނީގެ މައްސަލައަށް ޖުމްލަ ހައްލެއް
ހޯދުމަށް އެޅުނު އެންމެ ބޮޑު އެއް ފިޔަވަޅެވެ. ފާއިތުވި އަހަރު ތެރޭގައި މި މަޝްރޫއުގެ
ދަށުން:
އަތޮޅުތެރެއަށް ގެނެވުނު މި ބަދަލުތަކާއި އެކު، މާލެ ސަރަހައްދުގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމަށް ވެސް ސަރުކާރުން ވަނީ ބޮޑެތި މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފަ އެވެ. އެގޮތުން މާލެ ސަރަހައްދުގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމަށް ގެނެވުނު އެންމެ ބޮޑު އެއް ބަދަލަކީ، މާލެ އާއި ވިލިމާލޭގައި ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންތައް ގާއިމުކުރުމެވެ. މި ސްޓޭޝަންތަކުގެ ސަބަބުން ކުނި އުފުލުމުގެ ތެރޭގައި ކަނޑަށް ކުނި އެޅުމުގެ މައްސަލަ އަށް ވަރަށް ބޮޑު ހައްލެއް ލިބިގެން ދިޔަ އެވެ. މީގެ އިތުރަށް ކުނީގެ ޓަނޭޖް ފީ ވެސް 500ރ އަށް ކުޑަކުރެވި ކުނި އުފުލުމުގެ ޚިދުމަތަށް ވެސް ފަސޭހަތައް ލިބިގެން ދިޔަ އެވެ.
ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ގައުމީ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން، އަމިއްލަ ފަރާތްތަކަށް ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ދިނުމުގެ ފުރުސަތު ވަނީ ހުޅުވާލެވިފައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި 62 ރަށަކަށް ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ތަމްރީންދީ 7 ރަށެއްގެ 14 ފަރާތަކަށް ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ތަމްރީން ފުރުސަތު ދެވިފައިވެ އެވެ. އަދި ރީސައިކަލިންގ ވިޔަފާރިތަކަށް ގާނޫނީ އޮނިގަނޑު އެކުލަވާލެވިފައިވެ އެވެ.
މިނިސްޓްރީގެ މެންޑޭޓްގެ ދަށުން ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ވައުދުވެވަޑައިގެންނެވި އެންމެ މުހިންމު އެއް ކަމަކީ ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ ކަރަންޓުގެ 33 އިންސައްތަ އަކީ އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތަ އަށް ހެދުމުގެ މަސައްކަތެވެ. އައްޑޫގައި ގާއިމްކުރި، ވޭސްޓް ޓު އެނަރޖީ ސިސްޓަމަކީ ވެސް އެ އަމާޒަށް ވާސިލްވުމަށް ކޮށްފައިވާ ވަރަށް މުހިންމު މަސައްކަތެވެ.
ސަރުކާރު ވެރިކަމާ ހަވާލުވިއިރު، ރާއްޖޭގެ 154 ރަށަކަށް ފެނަކައިން އަދި 35 ރަށަކަށް ސްޓެލްކޯއިން ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެމުން ދިޔައެވެ. އޭރު ޖުމްލަ 600 މެގަވޮޓުގެ އިންސްޓޯލްޑް ކެޕޭސިޓީގެ ތެރެއިން އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ޙިއްސާއަކީ އެންމެ 53 މެގަވޮޓެވެ. މިއީ އޭރު ބޭނުންކުރެވުނު ޖުމްލަ ހަކަތައިގެ އެންމެ 4 އިންސައްތައެވެ.
ނަމަވެސް މިއަދު، އެ މަންޒަރު ވަނީ މުޅިން ބަދަލުވެފަ އެވެ. ސަރުކާރުގެ އަމާޒަކީ މި ފަސް އަހަރުގެ ދައުރު ނިމޭއިރު ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރާ ކަރަންޓުގެ 33 އިންސައްތައަކީ އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިން އުފައްދާ ކަރަންޓަށް ހެދުމެވެ. މި ލަނޑުދަނޑި ހާސިލުކުރުމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ "އެނަރޖީ ޕޮލިސީ އެންޑް ސްޓްރެޓަޖީ 2024-2029" އެކުލަވާލާ، 19 ސެޕްޓެމްބަރު 2024 ގައި އާންމުކޮށްފަ އެވެ.
މީގެ އިތުރަށް ގޭބީސީތަކަށް ޚާއްސަކޮށްގެން، ސަރުކާރުން ވަނީ "މަގޭ ސޯލާ" ގެ ނަމުގައި އައު މަޝްރޫޢުއެއް ފަށާފަ އެވެ. ގޭބިސީތަކަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން "މަގޭ ސޯލާ" ގެ ނަމުގައި މަޝްރޫއެއް ފަށާފައިވާއިރު، މި ޕްރޮގްރާމުގެ ފުރަތަމަ ފިޔަވަހީގެ ދަށުން ހޯދާ ޖުމްލަ 3 މެގަވޮޓު ގެ ސޯލާ ޕީވީ ސިސްޓަމުތައް ސަޕްލައިކޮށް ދިނުމަށް ކޮންޓަރެކްޓަރަކާއި ވަނީ ހަވާލުކޮށްފަ އެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން 3 ކިލޯވޮޓުގެ 375 ނިޒާމާއި އަދި 5 ކިލޯވޮޓުގެ 375 ނިޒާމު ހޯދޭނެއެވެ. މި ޕްރޮގްރާމުގެ ދަށުން އިތުރު 7 މެގަވޮޓުގެ ސޯލާ ޕީވީ ސިސްޓަމް ފޯރުކޮށްދޭނެ ބަޔަކު ހޯދުމަށް ތައްޔާރުކުރަންޖެހޭ ބީލަން ފޮތްތައް މިހާރު ވަނީ ތައްޔާރުކޮށް ބީލަމަށް ހުޅުވާލުމަށް ތައްޔާރުވެފަ އެވެ. ސިސްޓަމް ހޯދުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ގޭބިސީތަކަށް އިންސްޓޯލްމަންޓް އުސޫލުން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ވަނީ އިންތިޒާމުކޮށްފަ އެވެ. ސޯލާ ޕެނަލް އިންސްޓޯލް ކުރުމުން ބައެއް ގޭބިސީތަކަށް ބިލުގެ 90 އިންސައްތައަށް ވުރެ ބޮޑު އަދަދެއް ސަލާމަތްކުރެވޭނެ އެވެ.
ބައިނަލްއަގުވާމީ މައިދާނުގައި ކުރާ މަސައްކަތްތަކަށް ބަލާއިރު، އ.ދގެ 79 ވަނަ ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީގައި "ރިނިއުވަބަލް އެނަރޖީ ޓްރާންސިޝަން ފޮރ ރިސިލިއަންޓް ސިޑްސް: ދަ މޯލްޑިވްސް" ގެ ނަމުގައި ބޭއްވުނު ސައިޑް އިވެންޓުގައި ދިވެހިރާއްޖެއިން ވަނީ މިދާއިރާއިން ހޯދާފައިވާ ކާމިޔާބީތައް ދުނިޔެއަށް ދައްކާލާފަ އެވެ.
މީގެ އިތުރަށް މި ދާއިރާއިން ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ ފަންނީ ޤާބިލްކަން އިތުރުކުރުމަށާއި، އިތުރު އިންވެސްޓްމަންޓް ފުރުސަތުތައް ފަހިކުރުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައިވެއެވެ.
