ޕްރިފަރަންޝަލް ވޯޓިންގެ ފުރިހަމަ ގައިޑެއް

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ޤައުމުގެ ވޯޓުލުމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކޮށް، ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ތަޢާރަފުކުރުމަށް ވިސްނުމަކީ ޑިމޮކްރަސީ ހަރުދަނާކުރުމަށް އެޅޭ މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ. މި ނިޒާމަކީ ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޤައުމުތަކުގައި ކާމިޔާބުކަމާއެކު ބޭނުންކުރެވޭ ނިޒާމެކެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ކޮބައިކަމާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރަސީއަށް މީގެ ފައިދާތަކަކީ ކޮބައިކަން ގިނަ ދިވެހިންނަށް އަދި އަލެވެ.

ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ އަކީ ކޮބާ؟

ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ އަކީ ވޯޓުލާ ނިޒާމެއް، މީގައި ވޯޓުދޭ މީހުންނަށް އެންމެ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ވޯޓުދޭން މަޖުބޫރުކުރުވުމުގެ ބަދަލުގައި، ކެންޑިޑޭޓުން އެމީހުން އިސްކަންދޭ ތަރުތީބަކުން ދަރަޖަކުރުމުގެ ފުރުސަތު ދެވެ އެވެ. "ރޭންކްޑް ޗޮއިސް ވޯޓިންގ" ނުވަތަ "އޯލްޓަނޭޓިވް ވޯޓް" ގެ ނަމުންވެސް މަޝްހޫރު މި ނިޒާމުގައި، ވޯޓުދޭ މީހަކަށް އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރާ ކެންޑިޑޭޓުން ފުރަތަމަ ޚިޔާރު، ދެވަނަ ޚިޔާރު، ތިންވަނަ ޚިޔާރު މިފަދައިން ތަރުތީބުކުރެވިދާނެ އެވެ.

ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ އެއްގެ މައިގަނޑު މަރުޙަލާތައް

ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ނިޒާމުގެ މައިގަނޑު މަރުޙަލާތައް ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.

1. ވޯޓުލުން

ވޯޓުކަރުދާހުގައި ވޯޓުދޭ މީހުން އެބޭފުޅުންގެ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް އިސްކަންދޭ ތަރުތީބުން ނަންބަރު ޖަހައެވެ. މިސާލަކަށް، އިންތިޚާބެއްގައި 5 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރާނަމަ، ވޯޓުދޭ މީހަކަށް 1 އިން 5 އަށް ތަރުތީބުކުރެވިދާނެއެވެ (އެންމެ އިސްކަންދޭ ކެންޑިޑޭޓަށް 1، ދެން އިސްކަންދޭ ކެންޑިޑޭޓަށް 2... މިގޮތަށެވެ).

2. ވޯޓު ގުނުން - ފުރަތަމަ ބުރު

ފުރަތަމަ ބުރުގައި، ގުނާނީ ހަމައެކަނި ވޯޓުދޭ މީހުންގެ ފުރަތަމަ ޚިޔާރެވެ. މިފަދައިން ގުނުމުން:

1. އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކަށް 50% އަށްވުރެ ގިނަ ވޯޓު (އާންމު އަޣުލަބިއްޔަތެއް) ލިބިއްޖެނަމަ، އެ ކެންޑިޑޭޓް ވަގުތުން ކާމިޔާބުކުރި ފަރާތްކަމުގައި ކަނޑައެޅެއެވެ.
2. އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކަށް 50% އަށްވުރެ ގިނަ ވޯޓު ނުލިބޭނަމަ، ދެވަނަ ބުރަށް ދެވެއެވެ.

3. ވޯޓު ގުނުން - ދެވަނަ ބުރާއި އޭގެ ފަހުގެ ބުރުތައް

1. އެންމެ މަދުން ވޯޓު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓް އިންތިޚާބުން ވަކިކުރެވެއެވެ.
2. އެ ކެންޑިޑޭޓަށް ފުރަތަމަ ޚިޔާރުގެ ގޮތުގައި ވޯޓުދިން މީހުންގެ ވޯޓުތައް، އެމީހުންގެ ދެވަނަ ޚިޔާރުގެ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ބަދަލުކުރެވެއެވެ.
3. އަލުން ވޯޓުގެ ޖުމްލަތައް ގުނެވެއެވެ.
4. މި ޕްރޮސެސް ތަކުރާރުކުރެވެނީ އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކު 50% އަށްވުރެ ގިނަ ވޯޓު ހޯދައި، ކާމިޔާބުކުރަންދެނެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ: ޢަމަލީ މިސާލެއް

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ގޮނޑިއެއްގެ އިންތިޚާބެއްގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ބޭނުންކުރެވޭނެ ގޮތް އަޅުގަނޑުމެން ބަލާލަމާ ހިންގަވާށެވެ:

މާލެ ދާއިރާއެއްގައި 5 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރާ ކަމުގެ މިސާލެކެވެ.

1. އަޙްމަދު - މޯލްޑިވިއަން ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީ (އެމްޑީޕީ)
2. ފާތިމަތު - ޕްރޮގްރެސިވް ޕާޓީ އޮފް މޯލްޑިވްސް (ޕީޕީއެމް)
3. މުޙައްމަދު - މޯލްޑިވްސް ރިފޯމް މޫވްމަންޓް (އެމްއާރްއެމް)
4. ޢާއިޝާ - މިނިވަން ކެންޑިޑޭޓް
5. ޙުސައިން - ރިޕަބްލިކަން ޕާޓީ (އާރްޕީ)

މި އިންތިޚާބުގައި، ދާއިރާގެ 10,000 ވޯޓުދޭ މީހުންގެ ތެރެއިން 8,000 މީހުން ވޯޓުދިނެވެ. ފުރަތަމަ ބުރުގެ ވޯޓުގެ ނަތީޖާ:

1. އަޙްމަދު (އެމްޑީޕީ): 3,200 ވޯޓު (40%)
2. ފާތިމަތު (ޕީޕީއެމް): 2,400 ވޯޓު (30%)
3. މުޙައްމަދު (އެމްއާރްއެމް): 1,200 ވޯޓު (15%)
4. ޢާއިޝާ (މިނިވަން): 800 ވޯޓު (10%)
5. ޙުސައިން (އާރްޕީ): 400 ވޯޓު (5%)

މި ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކަށް 50% އަށްވުރެ ގިނަ ވޯޓު ނުލިބޭތީ، އެންމެ މަދުން ވޯޓު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓް - ޙުސައިން - ވަކިކުރެވެއެވެ. ޙުސައިނަށް ވޯޓުދިން 400 މީހުންގެ ދެވަނަ ޚިޔާރު ދެން ގުނެވެއެވެ. މި 400 މީހުންގެ ދެވަނަ ޚިޔާރުތައް މިފަދައިން ބެހިފައިވާ ކަމަށް ބަލަނީ:

1. އަޙްމަދު: 50 ވޯޓު
2. ފާތިމަތު: 250 ވޯޓު
3. މުޙައްމަދު: 50 ވޯޓު
4. ޢާއިޝާ: 50 ވޯޓު

މި ވޯޓުތައް އެ ކެންޑިޑޭޓުންގެ ޖުމްލައަށް އިތުރުކުރުމުން، ނަތީޖާއަކީ:

1. އަޙްމަދު: 3,250 ވޯޓު (40.63%)
2. ފާތިމަތު: 2,650 ވޯޓު (33.13%)
3. މުޙައްމަދު: 1,250 ވޯޓު (15.63%)
4. ޢާއިޝާ: 850 ވޯޓު (10.63%)

ދެން، އެންމެ މަދުން ވޯޓު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓް - ޢާއިޝާ - ވަކިކުރެވެއެވެ. ޢާއިޝާގެ 850 ވޯޓުގެ ތިންވަނަ ޚިޔާރުތައް ބެހިފައިވާ ގޮތް (ފުރަތަމަ އަދި ދެވަނަ ޚިޔާރުވެފައިވާ ކެންޑިޑޭޓުން ވަކިކުރެވިފައިވާނަމަ):

1. އަޙްމަދު: 300 ވޯޓު
2. ފާތިމަތު: 350 ވޯޓު
3. މުޙައްމަދު: 200 ވޯޓު

މި ވޯޓުތައް އިތުރުކުރުމަށްފަހު، ނަތީޖާއަކީ:

1. އަޙްމަދު: 3,550 ވޯޓު (44.38%)
2. ފާތިމަތު: 3,000 ވޯޓު (37.5%)
3. މުޙައްމަދު: 1,450 ވޯޓު (18.13%)

ދެން، އެންމެ މަދުން ވޯޓު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓް - މުޙައްމަދު - ވަކިކުރެވެއެވެ. މުޙައްމަދުގެ 1,450 ވޯޓުގެ ހަތަރުވަނަ ޚިޔާރުތައް ބެހިފައިވާ ގޮތް:

1. އަޙްމަދު: 800 ވޯޓު
2. ފާތިމަތު: 650 ވޯޓު

މި ވޯޓުތައް އިތުރުކުރުމަށްފަހު، ނަތީޖާއަކީ:

1. އަޙްމަދު: 4,350 ވޯޓު (54.38%)
2. ފާތިމަތު: 3,650 ވޯޓު (45.63%)

މިހާރު އަޙްމަދަށް 50% އަށްވުރެ ގިނަ ވޯޓު ލިބިފައިވާތީ، އަޙްމަދަކީ ކާމިޔާބުކުރި ކެންޑިޑޭޓްކަމުގައި ކަނޑައެޅެއެވެ.

ބޮޑެތި ޑިމޮކްރަސީތަކުގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ

އޮސްޓްރޭލިއާ

އޮސްޓްރޭލިއާއަކީ ދުނިޔޭގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ އެންމެ ފުޅާކޮށް ބޭނުންކުރާ ޤައުމެވެ. އޮސްޓްރޭލިއާގެ ފެޑެރަލް އިންތިޚާބުތަކުގައި ތަފާތު ދެ ސިފައެއްގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ބޭނުންކުރެވެއެވެ:

• ރިޕްރެޒެންޓޭޓިވް އެސެމްބްލީ (ތިރީ މަޖިލިސް): އަލްޓަނޭޓިވް ވޯޓް ބޭނުންކުރެވެއެވެ.
• ސެނެޓް (މަތީ މަޖިލިސް): ސިންގަލް ޓްރާންސްފަރަބަލް ވޯޓް (އެސްޓީވީ) ބޭނުންކުރެވެއެވެ.

1918 އިން ފެށިގެން މި ނިޒާމު ބޭނުންކުރާ އޮސްޓްރޭލިއާއަށް، ސިޔާސީ ހަރުދަނާކަން އިތުރުވެ، ގިނަ ބައެއްގެ ތާއީދު ލިބިފައިވާ ސަރުކާރުތައް އުފެއްދުމަށް ކުރިއެރުން ލިބިފައިވެއެވެ. ބޮޑެތި ޕާޓީތަކަށް މާބޮޑު ބާރުލިބޭ "ފަސްޓް-ޕާސްޓް-ދަ-ޕޯސްޓް" ނިޒާމާ ޚިލާފަށް، އޮސްޓްރޭލިއާގައި ޑިމޮކްރަސީގައި ޚިޔާލުތަފާތުވުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ތަމްސީލުކުރެވެއެވެ.

މިސާލަކަށް، އޮސްޓްރޭލިއާގެ 2022 ގެ އިންތިޚާބުގައި، ގްރީން ޕާޓީއަށް ފުރަތަމަ ޚިޔާރުގެ ވޯޓު 12% ލިބުނުނަމަވެސް، ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ގެ ސަބަބުން އެމީހުންނަށް 4 ގޮނޑި ލިބުނެވެ. މި ނިޒާމު ނެތްނަމަ، މިފަދަ ކުދި ޕާޓީތަކަށް ތަމްސީލުކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބުން ވަރަށް މަދެވެ.

އައަރލަންޑް

އައަރލަންޑުގައިވެސް ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ބޭނުންކުރެއެވެ. މި ނިޒާމު ދަށުން އައަރލަންޑުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިންތިޚާބުކުރެވެއެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ގިނަ ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރާއިރު، މި ނިޒާމު ވަރަށް ފައިދާހުރިކަން ފެނިފައިވެއެވެ.

2018 ގައި ބޭއްވުނު ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި، މައިކަލް ޑީ. ހިގިންސްއަށް ފުރަތަމަ ބުރުގައި 41.8% ލިބުނެވެ. ނަމަވެސް ދެވަނަ އަދި ތިންވަނަ ޚިޔާރުތައް ގުނުމަށްފަހު، އޭނާއަށް 55.8% ގެ އަޣުލަބިއްޔަތެއް ލިބުނެވެ. މި ނިޒާމު ނެތްނަމަ، ފަހަރެއްގައި އެންމެ ބޮޑު ސަޕޯޓެއް ނެތް ކެންޑިޑޭޓަކު ރައީސްކަމަށް އިންތިޚާބުވުމުގެ ފުރުޞަތު އޮތެވެ.

ކެނެޑާ

ކެނެޑާގެ ބައެއް ޕްރޮވިންސްތަކުގައި ލޯކަލް އިންތިޚާބުތަކުގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ބޭނުންކުރެވެއެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް ބްރިޓިޝް ކޮލަމްބިއާގެ ވެންކޫވަރ ސިޓީ އަދި އަލްބަރޓާގެ ކެލްގަރީ ސިޓީގައި މި ނިޒާމުގެ ބޭނުންކުރެވެއެވެ. 2022 ވަނަ އަހަރު ވެންކޫވަރ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އިންތިޚާބުގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ބޭނުންކުރުމުގެ ނަތީޖާއަކީ އެކި ޕާޓީތަކުގެ ކައުންސިލަރުންނަށް ގޮނޑި ލިބި، އަންހެނުންގެ ތަމްސީލުކުރުން 45% އަށް އިތުރުވުމެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުތަކުގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ތަޢާރަފުކުރުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭނެ ފައިދާތައް ބަލާލަން އަހަރެމެން 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު މިސާލަކަށް ގެނަސްބަލަމާ ހިންގަވާށެވެ. މި އިންތިޚާބުގައި ދެ ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރެއްވި ކަމުގައިވިޔަސް، އާންމުކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގިނަ ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ބަލާނީ އަންނަ އިންތިޚާބެއްގައި 4 ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރާކަމަށެވެ:

1. އިބްރާހީމް - ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ (ޖޭޕީ)
2. މަރިޔަމް - ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީ (އެމްޑީޕީ)
3. ޢަބްދުﷲ - ޕްރޮގްރެސިވް ޕާޓީ އޮފް މޯލްޑިވްސް (ޕީޕީއެމް)
4. ޔޫސުފް - މިނިވަން ކެންޑިޑޭޓް

ނަތީޖާ (ފުރަތަމަ ޚިޔާރުގެ ވޯޓު):

1. އިބްރާހީމް (ޖޭޕީ): 35% (70,000 ވޯޓު)
2. މަރިޔަމް (އެމްޑީޕީ): 32% (64,000 ވޯޓު)
3. ޢަބްދުﷲ (ޕީޕީއެމް): 25% (50,000 ވޯޓު)
4. ޔޫސުފް (މިނިވަން): 8% (16,000 ވޯޓު)

މިހާރުގެ ނިޒާމުގައި، ފުރަތަމަ ބުރުގައި އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކަށް 50% ވޯޓު ނުލިބޭތީ، އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ލިބިފައިވާ ދެ ކެންޑިޑޭޓުން (އިބްރާހީމް އަދި މަރިޔަމް) ނަށް ދެވަނަ ބުރަށް ދެވޭނެއެވެ. އިތުރު ކެމްޕެއިނެއް ކުރުމަށްފަހު، ދެވަނަ ބުރަށް މީހުން ވޯޓުލުމަށް އަންނަންޖެހެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ތަފާތު ރަށްތަކަށް ވޯޓުލުމަށް ދިއުމަކީ އިތުރު ޚަރަދުތަކެއް ހިނގާނެ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން ދެވަނަ ބުރުގައި ވޯޓުލުން މަދުވާން ގާތެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ނިޒާމުގައި، ދެވަނަ ބުރުގެ ޚަރަދު ކުޑަކުރެވި، ހަމަ އެއްދުވަހު ނަތީޖާ ނެރެވިދާނެއެވެ:

ފުރަތަމަ ބުރުގައި އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓަކަށް 50% ވޯޓު ނުލިބޭތީ، އެންމެ މަދުން ވޯޓު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓް (ޔޫސުފް) ވަކިކުރެވެއެވެ. ޔޫސުފްގެ 16,000 ވޯޓުގެ ދެވަނަ ޚިޔާރުތައް ބެހިފައިވާގޮތް:

1. އިބްރާހީމް: 4,000 ވޯޓު
2. މަރިޔަމް: 10,000 ވޯޓު
3. ޢަބްދުﷲ: 2,000 ވޯޓު

މި ވޯޓުތައް އިތުރުކުރުމަށްފަހު، ނަތީޖާއަކީ:

1. އިބްރާހީމް: 74,000 ވޯޓު (37%)
2. މަރިޔަމް: 74,000 ވޯޓު (37%)
3. ޢަބްދުﷲ: 52,000 ވޯޓު (26%)

ދެން ޢަބްދުﷲ ވަކިކުރެވެއެވެ. ޢަބްދުﷲ ގެ 52,000 ވޯޓުގެ ތިންވަނަ ޚިޔާރުތައް ބެހިފައިވާގޮތް:

1. އިބްރާހީމް: 20,000 ވޯޓު
2. މަރިޔަމް: 32,000 ވޯޓު

މި ވޯޓުތައް އިތުރުކުރުމަށްފަހު، ނަތީޖާއަކީ:

1. އިބްރާހީމް: 94,000 ވޯޓު (47%)
2. މަރިޔަމް: 106,000 ވޯޓު (53%)

މިހާރު މަރިޔަމްއަށް 50% އަށްވުރެ ގިނަ ވޯޓު ލިބިފައިވާތީ، މަރިޔަމް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށް އިންތިޚާބުވެއެވެ.

މި މިސާލުން ސާފުކޮށް ފެނިގެންދަނީ ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ނިޒާމުގައި، އެންމެ ގިނަ ފުރަތަމަ ޚިޔާރުގެ ވޯޓު ލިބުނު ކެންޑިޑޭޓް (އިބްރާހީމް) ކޮންމެހެން އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ނުކުރާ ކަމެވެ. އެއީ އޭނާއަކީ ގިނަ މީހުންގެ ދެވަނަ ނުވަތަ ތިންވަނަ ޚިޔާރުގެ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ނުވާތީއެވެ. މިސާލުން ހާމަވަނީ މަރިޔަމްއަކީ އަޣުލަބިއްޔަތެއްގެ ތާއީދު އޮތް ކެންޑިޑޭޓްކަމެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ތަޢާރަފުކުރުމުގެ ފައިދާތައް

1. ސިޔާސީ ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތައް އެއްކިބާކުރުން

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަޝްރަޙުގައި ޕާޓީތަކުގެ މެދުގައި ޚިޔާލު ތަފާތުވުން ވަރަށް ބޮޑެވެ. ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ގެ ނިޒާމުގައި، ކެންޑިޑޭޓުން މަޖުބޫރުވަނީ ހަމައެކަނި އެމީހެއްގެ ޕާޓީގެ ވޯޓަރުންނަށް އަމާޒުކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އެހެން ޕާޓީތަކުގެ ވޯޓަރުންގެވެސް ދެވަނަ ޚިޔާރުގެ ގޮތުގައި ހޮވޭތޯ މަސައްކަތްކުރުމަށެވެ. މީގެ ސަބަބުން މަޑުމައިތިރި ކެމްޕެއިންތައް އިތުރުވެ، ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތައް ކުޑަވުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެއެވެ.

3. ކުދި ޕާޓީތަކަށާއި މިނިވަން ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ފުރުޞަތު އިތުރުވުން

މިހާރުގެ ނިޒާމުގައި، އާންމުކޮށް ކުދި ޕާޓީތަކަށް އިންތިޚާބުގައި ކާމިޔާބު ހޯދުމަށް ވަރަށް ދަތިވެއެވެ. ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ނިޒާމުގައި، ވޯޓުދޭ މީހުންނަށް ބިރުނެތި އެމީހުން ތާއީދުކުރާ ކުދި ޕާޓީތަކަށް ވޯޓުދެވޭނެއެވެ. އެއީ އެމީހެއްގެ ވޯޓު "ބޭކާރު" ނުވާނެތީއެވެ. މިހާރުގެ ނިޒާމުގައި، ބައެއް މީހުން ކުދި ޕާޓީތަކަށް ވޯޓުނުދޭ ސަބަބަކީ އެމީހުންގެ ވޯޓު ބޭކާރުވެދާނެކަމުގެ ބިރުންނެވެ.

4. އިންތިޚާބީ ޚަރަދު ކުޑަކުރުން

މިހާރުގެ ނިޒާމުގައި، ދެވަނަ ބުރެއް ބާއްވަންޖެހޭނަމަ، އިންތިޚާބުގެ ހުރިހާ މަރުޙަލާތަކެއް ތަކުރާރުކުރަންޖެހެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނަށް ބޮޑު ޚަރަދެއް ކުރަންޖެހުމުގެ އިތުރުން، ވޯޓުލާ މީހުންވެސް އަލުން ވޯޓުފޮށްޓަށް ދާންޖެހެއެވެ. ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ނިޒާމުގައި، އެއްފަހަރާ ވޯޓުލައި، ހުރިހާ ބުރުތަކެއް ނިންމާލާފައި ނަތީޖާ ނެރެވޭނެއެވެ.

5. ވޯޓުލާ މީސްމީހުންގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުވުން

ދެވަނަ ބުރަށް ވޯޓުލުމަށް ދިމާވާ ދަތިތަކާ ގުޅިގެން، ގިނަފަހަރު ދެވަނަ ބުރުގައި ވޯޓުލުން މަދުވާން ގާތެވެ. ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ނިޒާމުގައި، އެއްފަހަރާ ވޯޓުލުމުގެ ސަބަބުން، ގިނަ މީހުން ބައިވެރިވެ، އިންތިޚާބު އިތުރަށް ލެޖިޓިމައިޒް ކުރެވިގެންދާނެއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ތަޢާރަފުކުރުމުގެ ގޮންޖެހުންތައް

1. ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުން

އާ ނިޒާމަކަށް ބަދަލުވާއިރު، ރައްޔިތުން މިއާ ބެހޭގޮތުން ހޭލުންތެރިކުރުވުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ޚާއްޞަކޮށް އުމުރުން ދުވަސްވީ ބޭފުޅުންނަށް މި ބަދަލާ އެއްގޮތަށް ވޯޓުލަން ދަސްކޮށްދިނުމަށް ޚާއްޞަ ސަމާލުކަމެއް ދޭންޖެހޭނެއެވެ.

2. ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުންކުރުން

ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ގެ ނިޒާމުގައި ވޯޓު ގުނުމަކީ ތަންކޮޅެއް ބޮޑު މަސައްކަތެކެވެ. އެހެންކަމުން، އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުންކޮށްގެން، ޚާއްޞަކޮށް ކޮމްޕިއުޓަރ ސޮފްޓްވެއަރ ބޭނުންކޮށްގެން މި މަސައްކަތް ފަސޭހަކުރުމަށް ވިސްނަންޖެހޭނެއެވެ.

3. އިންތިޚާބީ ޤާނޫނުތައް ބަދަލުކުރުން

މިހާރުގެ އިންތިޚާބީ ޤާނޫނުތައް ބައްޓަންކުރެވިފައިވަނީ "ފަސްޓް-ޕާސްޓް-ދަ-ޕޯސްޓް" ނިޒާމަށެވެ. ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ އަށް ބަދަލުވާން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ޤާނޫނުތަކަށް އިޞްލާޙު ގެންނަންޖެހޭނެއެވެ.

ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގއަކީ ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޑިމޮކްރެޓިކް ޤައުމުތަކުގައި ކާމިޔާބު ކަމާއެކު ބޭނުންކުރެވޭ ނިޒާމެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަޝްރަޙު ހަރުދަނާކުރުމާއި، ޑިމޮކްރަސީގެ އަސާސްތައް ވަރުގަދަކުރުމަށް މި ނިޒާމުގެ ފައިދާތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އަޣުލަބިއްޔަތުގެ ތާއީދު ލިބިގެން ކެންޑިޑޭޓުން އިންތިޚާބުވުމުން، އިންތިޚާބީ ނިޒާމަށް އިތުބާރު އިތުރުވެ، ސަރުކާރުގެ ލެޖިޓިމަސީ އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ.

އެހެންކަމުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ޕްރެފަރެންޝަލް ވޯޓިންގ ތަޢާރަފުކުރުމަށް ގެންގުޅުއްވާ ވިސްނުންފުޅަކީ ޤައުމުގެ ޑިމޮކްރަސީ ހަރުދަނާކުރުމަށް އެޅޭ ފިޔަވަޅެކެވެ. އެކަމުގެ ޗެލެންޖުތައް ހުރި ކަމުގައިވިޔަސް، ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޑިމޮކްރެޓިކް ޤައުމުތަކުގެ ތަޖުރިބާއިން ދައްކައިދެނީ މިއީ ކާމިޔާބު ނިޒާމެއް ކަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން އަދި ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން މި ބަދަލަށް ތައްޔާރުވެ، އޭގެ ފައިދާތައް ދިރާސާކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ.