ވަށައިގެންވާ މާކަނޑުން ރާޅުތައް މުގުރާ ގާމަތީ މިރަށަކީ މާރަށެކެވެ. އެއް އިރެއްގައި މާލެ އަތޮޅުގެ ވެރިކަންވެސް ކުރި ކާށިދޫއަކީ އަތޮޅުގެ އެންމެ އުތުރަށް އޮތް ރަށެވެ. މާލެ އަތޮޅުގެ ރަށްރަށާ އެކަހެރިކޮށް އޮންނަ މިރަށަކީ އެންމެ ފަރަކުން އުފެދިފައިވާ ވަކި އަތޮޅެކޭ ބުނެވިދާނެއެވެ. މިރަށް ވަށައިގެންވާ ފަރަކީ ރާއްޖޭގެ އެހެން ފަރުރަތަކާ ޚިލާފަށް އަތޮޅު ފަރެކެވެ.
ގުދުރަތުގެ ނިޒާމުގެ ފުރިހަމަކަން ފެންނަ ހާއްސަ ސިފަތަކެއް ލިބިފައިވާ މިރަށުގައި ރަނަކީ ރަށުގެ ފެހިކަމާއި ގުދުރަތީ ދިރުންތަކެވެ. އިލާހީ ނިޢުމަތުން ފުރިފައިވާ މިރަށުގައި ނެތީ ކޮން ކަހަލަ ގަހެއް، މަލެއް، މޭވައެއް ހެއްޔެވެ؟ ކުއްޅަވަކާއި ކަނޑޫފަލާއި ތަފާތު ވައްތަރުގެ މޭވާ ގަސްތަކުން މުޅި ރަށުގެ ވައު ސަރަހައްދު އޮތީ ފުރިފައެވެ. އަވަށުތެރެއިން ގޭގޭގެ އިމުގެ ތެރޭގައިވެސް "ދަނޑުތަކެވެ."
ކ. ކާށިދޫ - މިރަށަކީ ފެހިކަން ގަދަ އާރޯ ސަރަހައްދު ބޮޑު، ރަށެއް --- ފޮޓޯ: ޒިދާން މުޙައްމަދު/ އަސްލު ޓީވީ
މިމަހުގެ 17 އިން 19 އަށް، ކާށިދޫއަށް އަހަރެން ކުރި ޒިޔާރަތުގެ މައިގަނޑު މަގުސަދަކީ ޔަންގް ލީޑަރސް - ކާށިދޫ ބްރާންޗުން އިންތިޒާމުކުރި، "21 ވަނަ ގަރުނުގައި މީޑިއާގެ ދައުރު" ގެ ނަމުގައި ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމުގެ ޕްރޮގުރާމްގެ ސެޝަންތަކެއް ނަގައިދިނުން ކަމަށް ވިޔަސް އަމިއްލަ މުހުތާދުތަކެއްވެސް ފުރިހަމުކުރަން ބޭނުންވިއެވެ. މިބުނި މުހުތާދުތަކުގެ ތެރެއިން ރަށުތެރެ ބަލާލުމާއި އިސްވެ ބުނެވުނު ފާތަކާއި އެތަންތާނގެ ދިރުންތައް ބަލާލުން ވީ ކެތްމަދުވެފައި ހުރި ކަމަކަށެވެ. އެހެންވެ، ވަގުތު ހުސްކޮށްގެން، އެތަންތަން ހަމަލޮލުން ދުށުމުގެ ނަސީބު ލިބިގަތީމެވެ.
ޖަންގަލީ ސަރަހައްދު ނުވަތަ ވައު ސަރަހައްދު ބޮޑު، ކާށިދޫގެ ޗަސްބިން ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުމާބެހޭ ޤާނޫނުގެ ދަށުން 22 މެއި 2003 ގައި ޙިމާޔަތްކޮށްފައިވާ، ކަންޒުކަހަބު ފެންނަ ތިން ރަށުގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް ކަންޒުކަހަބު އުޅޭކަމަށް ރެކޯޑްކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދެވެ. މި ސަރަހައްދުގައި ހިމެނޭ ގަސްގަހާގެއްސާއި މާހައުލަށް ރިޢާޔަތްކޮށް މިސަރަހައްދު ބެހިގެންވާ މައިގަނޑު ތިން ބަޔަކީ؛ ކަނޑޫ ފާ، ކުއްޅަވައް ފާ، ކަށިކެޔޮ އަދި ރުއް ހިމެނޭ ވައު ސަރަހައްދެވެ.
ކ. ކާށިދޫ - މިރަށަކީ ފެހިކަން ގަދަ އާރޯ ސަރަހައްދު ބޮޑު، ރަށެއް --- ފޮޓޯ: ޒިދާން މުޙައްމަދު/ އަސްލު ޓީވީ
މި ސަރަހައްދުގައި ކުޅި، ފާ އަދި ޗަސްބިމުގައި ހެދޭ ގަސްގަހާގެހީގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން ކަނޑޫ، ބޮނޑަވަކި، އަދި ކުއްޅަވައް ގިނަ ޢަދަދަކަށް ހެދިފައިވާކަން ފާހަގަކުރެވުނެވެ. ކަންޒުކަހަނބުގެ ކާނާ ކަމަށް ވެފައިވަނީ ވެސް ގަސްގަހުން ވެރިފައި ހުންނަ ކުއްޅަވައް ނުވަތަ ބޯކޭލާއި ކަށިކޭލެވެ. ނޫނީ މާރުނަ ވިނައެވެ. އެހެންކަމުން، މި ސަރަހައްދުގައި ހިމެނޭ ކަށިކެޔޮ ވަލާއި، ކުއްޅަވައް ފަލަކީ ކަންޒުކަހަބު ދިރިހުރުމަށް ބަރޯސާވާ ތިމާވެށީގެ ގޮތުން ހާއްސަ މާހައުލެކެވެ.
ކ. ކާށިދޫ - މިރަށަކީ ފެހިކަން ގަދަ އާރޯ ސަރަހައްދު ބޮޑު، ރަށެއް --- ފޮޓޯ: ޒިދާން މުޙައްމަދު/ އަސްލު ޓީވީ
2019 ވަނަ އަހަރު އެންވަޔަރަމަންޓަލް ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީން ކުރި ސާވޭގައި މިސަރަހައްދުގައި 34 ކަންޒުކަހަނބުގެ ދިރުން ވާކަމަށް ރެކޯޑްކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ދޫނި ކަމަށްވާ ކަނބިލިވެސް ގިނަ އަދަދަކަށް މިތަނުގައި އުޅެއެވެ.
ފާތަކުން ފުރިފައިވާ މިކާށިދޫގެ ބިޔަ ބޮޑު ޖަންގަލިން ނެއްޓި، ދެހާހެއްހާ މީހުންގެ އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ތެރެއަށް ވަންނަ އިރު މަގުތަކާއި ހިމަ ގޯޅިތަކުގައިވާ ގެތަކުން ފެންނަ ރަށްފުށުގެ ފެހި ދިރިއުޅުމުގައިވާ ހިތްގައިމުކަމުން ޖަޒީރާ ދިރިއުޅުމުގެ ފިނިކަން ފިސާރި ރަނގަޅަށްވެސް އިހުސާސްކުރެވެއެވެ.
ފެހި ގަސްތަކުން ފުރިފައިވާ މިކާށިދޫގެ އާބާދީގެ ކޮންމެ ގެއެއްގައިހެން ގަސް މުށިތައް ބަހައްޓާފައި ހުރެއެވެ. ގޭގެ ގޯތިތެރެ ހިތްފަހިކޮށްލާފައި ހުންނަނީ ފެހި ގަސްތަކާއި ރީތިހާ މާމެލާމެލީގެ ބަގީޗާތަކުންނެވެ. އެ ގޭގައިން ބުނާ ކަހަލައެވެ. މާފޮޅުވަންވެސް މިއީ އެއްވަނައިގެ ރަށެކެވެ.
