މުސްލިމް މުޖުތަމަޢެއްގައި މިސްކިތުގެ ދައުރު

މިސްކިތަކީ ކޮންމެ މުސްލިމެއްގެ ޙަޔާތުގައިވެސް މަރުކަޒީ އަދި ޝަރަފުވެރި ޖާގައެއް ހިފާފައިވާ ތަނެކެވެ. މުޙައްމަދު ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ގެ ޒަމާނުން ފެށިގެން މިސްކިތް ޤާއިމުކުރެވުނީ ހަމައެކަނި އަޅުކަންކުރާ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ މުސްލިމް މުޖުތަމަޢުގެ ބިންގަލެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އުނގެނުމާއި، އިޖުތިމާޢީ ގުޅުމާއި، އިންސާފާއި، ރޫޙާނީ ކުރިއެރުމުގެ މަރުކަޒެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އިސްލާމްދީން އަސާސަކަށް ބަލައިގެން ސަޤާފަތާއި ވެރިކަން ބައްޓަންކުރާ މި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިސްކިތްތަކުން ޢަޤީދާއާއި މުޖުތަމަޢުގެ އަގުތައް ދެމެހެއްޓުމާއި ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރަން އެބަޖެހެއެވެ.

މިސްކިތުގެ އަސާސީ ދައުރަކަށް ވެފައި އޮންނަނީ ނަމާދުކުރާ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި އާއި އަދި الله ހަނދުމަކުރާ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި އޮންނައޮތުމެވެ. އެއީ މުސްލިމުން ކޮންމެ ދުވަހަކު ކުރާ ފަސް ނަމާދުގެ ޖަމާއަތާއި ސުންނަތް ނަމާދާއި އެނޫންވެސް އަޅުކަންތައް ކުރުމަށް އެއްވެ އުޅޭ ތަނެކެވެ. މިސްކިތުގެ މާހައުލުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދަސްކޮށްދެނީ ޚާލިޤުވަންތަ الله ގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި ނިކަމެތިކަމާއި، ހަމަހަމަކަމާއި، ކިޔަމަންތެރިކަމާއެކު ހުއްޓި ތިބުމަށެވެ.

ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮންމެ ރަށެއްގައި މަދުވެގެން އެއް މިސްކިތް ޤާއިމު ކުރިވެފައިވުމަކީ الله ގެ ޙަޟްރަތުން ލިބިފައިވާ ވަރަށް ބޮޑު ރަޙްމަތެކެވެ. ވީމާ މިސްކިތްތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވުން އިތުރުކޮށް ދިރުންހުރި ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ދެމެހެއްޓުމަކީ ހަމަ އެހާމެ މުހިއްމު ކަމެކެވެ. ގަވާއިދުން ހާޒިރުވުމާއި، ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓުމާއި، މުޖުތަމަޢުގެ ބައިވެރިވުމަކީ މިސްކިތުގެ ރޫޙާނީ ބާރާއި އެއްބައިވަންތަކަމުގެ މަޞްދަރެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިއޮތުން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

ތާރީޚީ ގޮތުން މިސްކިތަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ތަޢުލީމީ ދާއިރާގެ ފުރަތަމަ މުއައްސަސާއެވެ. ކުރީގެ މުސްލިމުން ޤުރުއާން ދަސްކޮށް، ޙަދީޘް އުނގެނި، އެމީހުންގެ ދުވަހުގެ ދިރިއުޅުމަށް މަގުދައްކައިދޭ ޢިލްމު ޙާޞިލުކުރީ މިސްކިތުންނެވެ. މިއަދު ރާއްޖޭގެ މިސްކިތްތަކުންވެސް މިފަދަ ދައުރެއް އަދާކުރަން އެބަޖެހެއެވެ. ހަމައެކަނި ނަމާދުކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ޤުރުއާން ކްލާސްތަކާއި، އިސްލާމީ ދަރުސްތަކާއި، ޒުވާނުންގެ ތަޢުލީމީ ޕްރޮގްރާމްތައް އިންތިޒާމު ކުރަން އެބަޖެހެއެވެ.

އުނގެނުމުގެ ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޒުވާން ޖީލަށް މިސްކިތާ ގުޅުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމަކީ އެމީހުންގެ އީމާންތެރިކަން ވަރުގަދަވެ އަޚްލާޤާއި އިސްލާމީ އުޞޫލުތަކަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމަށް ދަސްވާކަމެކެވެ. މިގޮތަށް މިސްކިތުގެ ދައުރު ފުޅާކުރުމުން މިކަން ވެގެންދަނީ ސިކުނޑިއާއި ނަފްސު ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަށް މަގުދައްކައިދޭ އަލިކަމަކަށެވެ.

އަޅުކަން ކުރުމާއި އުނގެނުމުގެ އިތުރުން މިސްކިތަކީ އާއްމުން އެއްވެ ކަންކަމުގައި ޚިޔާލުބަދަލުކުރުން އޮންނަންޖެހޭނެ ތަނެއް ވެސް މެއެވެ. އެއީ މުސްލިމުން ބައްދަލުކޮށް، މުޖުތަމައުގެ މައްސަލަތަކާ މެދު މަޝްވަރާކޮށް، ދެބަސްވުންތައް ހައްލުކުރުމުގެ އިތުރުން ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިވެދިނުމުގެ އިންތިޒާމުތައް ފެށިގެން އަންނަ ތަނެކެވެ.

ޢާއްމުންގެ މެދުގައި ގާތް ގުޅުމެއް އޮންނަ ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގައި މިސްކިތަކީ އިޖުތިމާއީ ގުޅުން ބަދަހިކުރުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރެވިދާނެ ތަނެކެވެ. އެއީ އެއްބައިވަންތަކަން ކުރިއެރުވުމާއި، ފަގީރުންނަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމާއި، އާއިލީ އަދި ޒުވާނުންގެ ކަންކަމުގައި އިރުޝާދު ދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ރާވައި ހިންގައިގެންނެވެ. މިހާރު އާއްމުކޮށް ހުކުރު ދުވަހު އޮންނަ ހުކުރު ޚުތުބާ އަކީ އިސްލާމްދީނުގެ އަލީގައި މުޖުތަމަޢުގެ ހުންނަ ކަންބޮޑުވުންތަކަށް ޙައްލު ހޯދައިދީ، އިޖުތިމާޢީ ޒިންމާތައް ހަނދާންކޮށްދިނުމުގެ ޕްލެޓްފޯމެއްގެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތްކުރާ ދަރުސެކެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް އިސްލާމްދީނަކީ ހަމައެކަނި ދިރިއުޅެންވާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. އެއީ ޤައުމުގެ ބިންގާ ވެސް މެއެވެ. މިސްކިތްތައް ބިނާކުރެވިފައި ހުންނަނީ މި ބިންގަލުގެ މާއްދީ އަދި ރޫޙާނީ ރަމްޒެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ގުގުމާލާ ބަންގީގެ އަޑުން އެންމެންނަށް ހަނދާންކޮށްދެނީ الله އަށް އަޅުކަން ކުރުމާއި އިސްލާމީ އުޞޫލުތައް ހިފެހެއްޓުމުގެ ވާޖިބެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ މާޒީގެ ވާހަކަތައް ކިޔައިދޭ ތާރީޚީ މުރަކައާއި ހިރިގަލުގެ މިސްކިތްތަކުން ފެށިގެން، މިޒަމާނުގެ މުޖުތަމަޢުތަކަށް ޚިދުމަތްދޭ ޒަމާނީ މިސްކިތްތަކާ ހަމައަށް، ކޮންމެ މިސްކިތަކީވެސް ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައިވާ އީމާންތެރިކަން ތަމްސީލުކުރާ މިސްކިތެކެވެ. މި މިސްކިތްތައް ބެލެހެއްޓުމާއި ޝަރަފުވެރިކަން ދިނުމަކީ ދީނާއި ތަރިކަ ވެސް ދެމެހެއްޓުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ކުރާ މަސައްކަތް ދައްކުވައިދޭ ކަމެކެވެ.

ނަމަވެސް ހިތާމައަކީ މިއަދު މިސްކިތްތަކުން އެމިސްކިތްތަކުގެ ދައުރު ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި އަދާކުރެވެމުން ނުދާކަމެވެ. އަބަދުވެސް މިސްކިތްތަކުގެ މުހިއްމު މަޤްޞަދު ހީނަރުވުމުގެ ފުރުޞަތު އެބައޮތެވެ. މިސްކިތަކީ މުޖުތަމަޢުގެ ހުރިހާ މެންބަރުންނަށް ހުޅުވާލެވިފައިވާ، މަރުޙަބާ ކިޔާ ޖާގައަކަށް ވާންޖެހޭނެއެވެ. ރޫޙާނީ ގޮތުން މަތިވެރިވެ، އަޚްލާޤީ ގޮތުން މަގުދައްކައިދީ، އިޖުތިމާޢީ ގޮތުން ތާއީދު ލިބިފައިވާ ކަމުގެ އިޙްސާސް ކުރެވޭ ތަނަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

އިމާމުންނާއި، މުޖުތަމަޢުގެ ލީޑަރުންނާއި، ލޯކަލް ކައުންސިލްތަކުން ގުޅިގެން މިސްކިތާއި ރައްޔިތުންނާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުން ބަދަހިކޮށް، އެއްބައެއްވަންތަކަން ކުރިއެރުވުމާއި، ޒަމާނީ ގޮންޖެހުންތަކަށް ހައްލު ހޯދައި، މިސްކިތަކީ ޢިލްމާއި އޯގާތެރިކަމާއި އިރުޝާދުގެ އިތުބާރު ހުރި މަޞްދަރެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިއޮތުން ކަށަވަރު ކޮށްދެވިދާނެއެވެ.

މިސްކިތަކީ ހަމައެކަނި ނަމާދު ކުރާ އިމާރާތަކަށްވުރެ މާ ފުޅާ ދައުރެއް އޮތް ތަނެކެވެ. އެއީ މުސްލިމް ޖަމާޢަތެއްގެ ހިތެވެ. އެއީ ރައްޔިތުންގެ އަޚްލާޤީ، އިޖްތިމާޢީ، އަދި ރޫޙާނީ ދިރިއުޅުން ބައްޓަންކޮށް، ސުލްހަވެރި، ޞާލިޙު މުޖުތަމަޢެއްގެ ބިންގަލެއްގެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތްކުރާ ތަނެވެ. ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތާ އިސްލާމްދީން ގުޅިފައިވާ ރާއްޖޭގެ، މިސްކިތުގެ ދައުރު ހަރުދަނާކުރުމުގެ މާނައަކީ ޤައުމުގެ އެއްބައިވަންތަކަން ވަރުގަދަ ކުރުމެވެ.

ދުޢާއަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މިސްކިތްތަކަށް ބަރަކާތް ލައްވައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ ވެރިންނަށް ހިދާޔަތާއި ތައުފީގު ދެއްވާ، އީމާންތެރިކަމާއި ޚިދުމަތުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތްތައް އެއްބައިވަންތަ ކުރެއްވުމެވެ.