ޑައުން ސިންޑްރޯމް: ބޭނުންވަނީ އެކު އުޅެވޭނެ ބަދަހި މުޖުތަމައުއެއް

ކޮންމެ އިންސާނަކީވެސް ތަފާތު ޚާއްޞަ ސިފަތަކަކާއެކު ދުނިޔެއަށް އަންނަ ފަރުދެކެވެ. މި ތަފާތުތަކުގެ ތެރޭގައި ޖެނެޓިކް ސިފަތަކުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ތަފާތުތައްވެސް ހިމެނެއެވެ. މިފަދަ ޖެނެޓިކް ތަފާތުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ އާންމު އެއް ޙާލަތަކީ ޑައުން ސިންޑްރޯމްއެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ ހިސާބެއްގައިވެސް، ކޮންމެ އުމުރަކަށްވެސް، އަދި ކޮންމެ މުޖުތަމަޢެއްގައިވެސް ދިމާވާ ކަމެކެވެ. ބައެއް ފަހަރު ޑައުން ސިންޑްރޯމްއާ ބެހޭގޮތުން ގިނަ ބަޔަކު ދެކެނީ ހަމައެކަނި "ބަލިމެއް" ގެ ގޮތުގައެވެ. ނަމަވެސް، ޑައުން ސިންޑްރޯމްއަކީ ދިރިއުޅުމުގެ ތަފާތު ބަދަލުތަކެއް ގެންނަ ޖެނެޓިކް ޙާލަތެކެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމްއަކީ މީހަކު އުފަންވާއިރު ހުންނަ ޖެނެޓިކް ޙާލަތެކެވެ. މިއީ 21 ވަނަ ކުރޮމޮސޯމްގެ އިތުރު ކޮޕީއެއް ނުވަތަ އޭގެ ބައެއް ހުރުމުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ޙާލަތެކެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި އިންސާނުންގެ ހަށިގަނޑުގައި ހުންނަނީ 23 ޖޯޑު ކުރޮމޮސޯމްތަކެވެ. މީގެތެރެއިން ކޮންމެ ޖޯޑަކަށްވެސް ހުންނަނީ 2 ކުރޮމޮސޯމެވެ. ޖުމްލަ 46 ކުރޮމޮސޯމެވެ. ނަމަވެސް ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ ހަށިގަނޑުގައި ހުންނަނީ 47 ކުރޮމޮސޯމެވެ. އެބަހީ 21 ވަނަ ކުރޮމޮސޯމްގެ 3 ކޮޕީ ހުރުމުގެ ސަބަބުން މުޅި ކުރޮމޮސޯމްގެ ޢަދަދު 47 އަށް އިތުރުވެއެވެ. މިހެންކަމުން މި ޙާލަތަށް ކިޔަނީ "ޓްރައިސޮމީ 21" އެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ ކުދިން ގިނަފަހަރު ދެނެގަނެވެނީ އެކުދިންގެ މޫނުމަތީގެ ޚާއްޞަ ސިފަތަކާއި އެހެނިހެން ޖިސްމާނީ ސިފަތަކަށް ބަލާފަ އެވެ. މީގެތެރޭގައި ތިރިއަށްޖެހިފައިވާ ކަންފަތްތަކާއި، ތުނި ކަރުގަނޑާއި، މަތީގައި ހުންނަ ފެންމަގާއި، މަޑުމަޑުން ހުންނަ މަސްތަކާއި، އަތްތިލައިގައި ހުންނަ ޚާއްޞަ ރޮނގެއް (ސިމިއަން ކްރީސް) ފަދަ ސިފަތައް ހިމެނެ އެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމްއާއެކު ކުދިން އުފަންވުމަކީ އެކުދިންގެ ޢުމުރުގެ އެހެން ކުދިންނާއި އަޅާބަލާއިރު ކުރިއަރާ މިންވަރު ކުރުވުމަށް ދިމާވާ ކަމެކެވެ. މިއީ ސިކުނޑީގެ ތަރައްޤީއާއި ނަފުސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށްވެސް އަސަރުކުރާ ކަމެކެވެ. އިންޓެލެކްޓުއަލް ޑިސެބިލިޓީއެއް ހުރުމާއެކު ވިސްނުމުގެ ތަފާތުތަކެއް ހުރެދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް މިއިން ކޮންމެ ކުއްޖަކީވެސް ތަފާތު ފަރުދެކެވެ. އަދި އެކުއްޖެއްގެ ޚާއްޞަ ހުނަރުތަކާއި ޤާބިލިއްޔަތުތައް ހުރެ އެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމް ދިމާވަނީ ކުއްޖާ މަންމަގެ ބަނޑުގައި އުފެދޭ ވަގުތުގައެވެ. މިއީ ގިނަފަހަރު ހަމަ ކުއްލިއަކަށް ދިމާވާ ކަމެކެވެ. އަދި މިކަން ދިމާވުމަށް ސީދާ ސަބަބުތަކެއް ނެތެވެ. ނަމަވެސް، ބައެއް ކަހަލަ ނުރައްކާތެރި ޢަމަލުތަކާއި ޙާލަތްތަކުގެ ސަބަބުން މިކަން ދިމާވުމުގެ ފުރުޞަތު އިތުރުވެއެވެ. މީގެތެރޭގައި މައިމީހާގެ ޢުމުރު 35 އަހަރަށްވުރެ މަތިވުމާއި، ޢާއިލާގައި މީގެ ކުރިން ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުރި ކުއްޖަކު ނުވަތަ އެހެން ޖެނެޓިކް ޙާލަތެއް ހުރި ކުއްޖަކު އުފަންވެފައި ހުރުމާއި، ބައްޕަގެ ޢުމުރު 40 އަހަރަށްވުރެ މަތިވުން ހިމެނެ އެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމް ދިމާވަނީ 3 ގޮތަކަށެވެ. އެއީ:

• ޓްރައިސޮމީ 21: މިއީ އެންމެ އާންމު ބާވަތެވެ. މި ބާވަތުގައި 21 ވަނަ ކުރޮމޮސޯމްގެ އިތުރު ކޮޕީއެއް ހުންނަނީ ހުރިހާ ސެލްތަކެއްގައެވެ. މިއީ ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ 95% މީހުންގައި ހުންނަ ބާވަތެވެ.
• ޓްރާންސްލޮކޭޝަން ޑައުން ސިންޑްރޯމް: މި ބާވަތުގައި 21 ވަނަ ކުރޮމޮސޯމްގެ ބައެއް ނުވަތަ ބޮޑު ބައެއް ވަނީ އެހެން ކުރޮމޮސޯމަކާ ގުޅިފައެވެ. މިއީ ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ 4% މީހުންގައި ހުންނަ ބާވަތެވެ.
• މޮސާއިކް ޑައުން ސިންޑްރޯމް: މި ބާވަތުގައި ހަމައެކަނި ބައެއް ސެލްތަކުގައި 21 ވަނަ ކުރޮމޮސޯމްގެ އިތުރު ކޮޕީއެއް ހުރެއެވެ. އަނެއްބައި ސެލްތަކުގައި ހުންނަނީ އާންމު ޢަދަދަށެވެ. މިއީ ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ 1% މީހުންގައި ހުންނަ ބާވަތެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމްއަށް މުޅިން ފަރުވާއެއް ނުވަތަ ފަސޭހަކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނެތެވެ. ނަމަވެސް ގިނަގުނަ އެހީތެރިކަމާއި މުޢާމަލާތްތަކުގެ ޒަރީޢާއިން އެފަދަ ކުދިންނަށް އެހީތެރިވެ، އެކުދިންގެ ޤާބިލިއްޔަތު އިތުރުކޮށް، ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރެވިދާނެއެވެ. މިފަދަ އެހީތެރިކަމުގެ ތެރޭގައި ފިޒިކަލް ތެރަޕީ، ސްޕީޗް ތެރަޕީ، އޮކިއުޕޭޝަނަލް ތެރަޕީ، ޚާއްސަ ތައުލީމް، އަދި ސައިކޮލޮޖިކަލް އެހީތެރިކަން ހިމެނެ އެވެ. މީގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ފަރުވާއަކުން ވެސް ކުއްޖާގެ ހެދި ބޮޑުވުމާއި އާންމު ދިރިއުޅުމަށް އޭގެ އެދެވޭ އަސަރުތައް ދައްކުވައިދެ އެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމްއަކީ ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ ހިސާބެއްގައިވެސް، ކޮންމެ މުޖުތަމަޢެއްގައިވެސް، ކޮންމެ ނަސްލެއްގެ މީހުންގެ މެދުގައިވެސް ފެންނަ ޙާލަތެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ތަފާސްހިސާބަށް ބަލާއިރު ދުނިޔޭގައި ގާތްގަނޑަކަށް ކޮންމެ 700 ކުދިންގެ ތެރެއިން 1 ކުއްޖަކު އުފަންވަނީ ޑައުން ސިންޑްރޯމްއާއެކު އެވެ. ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ ގާތްގަނޑަކަށް 6 މިލިއަނަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ދުނިޔޭގައި ދިރިއުޅޭ ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ. ދުނިޔޭގައި ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ ތެރެއިން 38% މީހުންނަކީ ހިތުގެ ބައްޔެއް ހުންނަ މީހުންނެވެ. ދުނިޔޭގައި ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ ތެރެއިން 80% މީހުންނަކީ އިވުމުގެ ދަތިކަން ހުންނަ މީހުންނެވެ. ދުނިޔޭގައި ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ ތެރެއިން 50% މީހުންނަކީ ލޮލުގެ މައްސަލަތައް ހުންނަ މީހުންނެވެ. ދުނިޔޭގައި ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންގެ މެދުގައި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންގެ މެދުގައި އަލްޒައިމާސް ބަލި ޖެހުމުގެ ފުރުޞަތު އިތުރެވެ. ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ ކުދިންގެ ތެރެއިން 80-90% ކުދިންގެ މައިންބަފައިންނަށް ކުދިން އުފަންވުމުގެ ކުރިން ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުރިކަން ނޭނގެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ ގިނަ ގައުމުތަކުގައި މި ފަރުވާތައް އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ލިބެން ހުރި ނަމަވެސް، މިފަދަ ކަންކަމުގައި ދަތިތައް ކުރިމަތިވަނީ ރާއްޖެ ފަދަ ކުދި ޖަޒީރާ ގައުމުތަކަށެވެ. ސިއްހީ ނިޒާމުގައި މިކަންކަމާ ދޭން ޖެހޭ ވަރުގެ ސަމާލުކަމެއް ދެވިފައި ނުވުމުގެ ނަތީޖާ އަކީ އެކުދިންނަށް ބޭނުންވާ ފަރުވާ ހޯދުމުގައި ކޮންމެ ދުވަހަކުމެ އެތައް ގޮންޖެހުމަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުމެވެ.

މިކަމުގެ ސަބަބުން ރާއްޖެ އަށް އޮތް ގޮންޖެހުންތަކަށް ބަލާއިރު ޚިދުމަތްތަކުގެ މަދުކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަވެ އެވެ. އެގޮތުން ޚާއްޞަ ޑޮކްޓަރުންނާއި ތެރަޕިސްޓުން މަދުކަމާއި، ޚިދުމަތްދޭ ތަންތަން މަދުކަން ފާހަގަވެ އެވެ. ލިބެން ހުރި ޚިދުމަތްތައް ވެސް އެންމެ އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ލިބެން ހުންނަނީ މާލެ ސަރަހައްދުން އެކަންޏެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އަތޮޅު ތެރެގައި ދިރިއުޅޭ އާއިލާތަކަށް ޚިދުމަތް ހޯދުމުގައި ދަތިތައް އެބަހުރެ އެވެ.

މީގެ އިތުރަށް ޚިދުމަތާއި އެކަމަށް ބޭނުންާ ވަސީލަތްތައް މަދުކަމާއި، ދުނިޔޭގައި މިހާ އާންމުވެފައިވާ ކަމަކާ މެދު އާންމުންގެ މެދުގައި ހޭލުންތެރިކަން ކުޑަވުމަކީ ވެސް އަދިވެސް ރާއްޖެ އަށް އޮތް ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެވެ.

ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންނަކީވެސް މުޖުތަމަޢުގެ ބައެކެވެ. މުޖުތަމަޢުގައި އެހެން އެންމެނަށް ލިބޭ ހައްގުތަކާއި ހުރުމަތާއި ލޯތްބާއި ގަދަރަކީ މީގެއިން ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ވެސް އެއްވެސް ތަފާތުކުރުމެއް ނެތި ހައްގު އެއްޗެކެވެ. އެކަމަކު އެކުދިންނަށް އެ ލޯތްބާއި އަޅާލުން އާންމު މީހަކަށް ވުރެ އިތުރަށް ބޭނުންވާނެ ކަން އަހަރެމެން ދަންނަން ޖެހެ އެވެ.

އަރެމެންގެ އާންމު ދިރިއުޅުމުގައި އުޅޭ އިރު، އެފަދަ ހާލަތެއްގައި ހުރި ކުއްޖަކަށް ކަންކަމުގައި ދިމާވާނެ ދަތިތަކާއި ގޮންޖެހުންތައް އިހުސާސް ނުވި ނަމަވެސް، އެ ކުދިންނަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކުމެ އެތައް ތަކުލީފަކާއި ތުރާލަކާއި އުނދަގުލެއް ތަހައްމަލްކުރާނެ ކުއްޖެކެވެ. އުމުރުން ދުވަސްވަމުން އަންނަ ވަރަކަށް ތިމާގެ ތަފާތުކަން އިހުސާސްވުމުން ލިބޭ ހިންހަމަނުޖެހުމާއި، ދެރަވުން ިއީ ޢާންމު މުޖުތަމަޢުގައި އެމީހުންނަށް ދިމާވާ ގޮންޖެހުންތަކާއި، ރަޙްމަތްތެރިކަން ނުލިބޭ ހިނދު ކުރިމަތިލާ އެކަނިވެރިކަން ފަދަ ކަންކަމަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކުމެ އެމީހުންގެ ހިތަށް އަރާނެ އިހުސާސްތަކެވެ.

އެ ހާލަތުން ފަސޭހަކޮށްދިނުމަކީ އަހަރެމެންގެ އަތުގައި އޮތް ބާރަކަށް ނުވި ނަމަވެސް، އެ އިހުސާސްތައް ދެނެގަނެ އެހީތެރިކަމުގެ އަތެއް ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ދިއްކޮށްލެވޭނެ އެވެ. އުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންނަކީވެސް އިޙުސާސްތަކާއި އުންމީދުތަކާއި ހުވަފެންތައް ހުންނަ، ގާބިލު ފަރުދުންނެވެ. އެހެން މީހުންނެކޭ އެއްފަދައިން މިމީހުންނަށްވެސް އުފާވެރިކަމާއި ހިތާމައާއި ރުޅިވެރިކަމާއި ލޯބި އިޙުސާސްވެ އެވެ.

އެހެންކަމުން މުޖުތަމައުއެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އަހަރެމެން އެކުދިންނަށް ެކުލެވުންތެރި މުޖުތަމަޢެއްގައި ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންނަށް ފުރިހަމަ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދޭން ޖެހެ އެވެ. މިގޮތުން ތަޢުލީމާއި ވަޒީފާގެ ފުރުޞަތުތަކާއި އެހެނިހެން ޙަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބެ އެވެ. ެކުލެވުންތެރިކަމުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމަޢުގެ އެހެން މީހުންނަށް ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންނަށް ތަފާތު ނުކުރެވޭނެ ގޮތް ދަސްކޮށް ހޭލުންތެރިކުރުވަން ޖެހެ އެވެ.

ގޮންޖެހުންތަކެއް ހުރިނަމަވެސް މިއީ ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންނަށާއި، އެމީހުންގެ ޢާއިލާތަކަށް އަގުހުރި ތަޖުރިބާތަކެއް ލިބޭނެ ކަމެކެވެ. މުހިންމީ ޑައުން ސިންޑްރޯމްއާމެދު ހޭލުންތެރިވެ، އެކުލެވުންތެރި މުޖުތަމަޢެއް ބިނާކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުމެވެ.

ކޮންމެ އިންސާނަކީވެސް ތަފާތު ޚާއްޞަ ސިފަތަކަކާއެކު ދުނިޔެއަށް އަންނަ ފަރުދެކެވެ. ޑައުން ސިންޑްރޯމް ހުންނަ މީހުންވެސް މި ދުނިޔެއަށް ގެނެސްދެނީ މުއްސަނދި ތަޖުރިބާތަކަކާއި ތަފާތު ނަޒަރިއްޔާތަކެކެވެ.