ޒުވާނުން މަގު އޮޅެނީ ސިސްޓަމްގެ މައްސަލައަކުންބާ؟
އައިޝަތު އިބްރާހިމް - 20 މާރިޗު 2025 - 12:41
ދުނިޔޭގައި ކުރިން އިސްލާމްދީނުގެ އަސަރު ވަރަށް ބޮޑަށް ފެންނަންއޮތެވެ. މުސްލިމުންގެ މެދުގައި އެކުވެރިކަމާއި އޯގާތެރިކަންއޮވެއެވެ. އިސްލާމްދީނުގެ މަތިވެރި ސިފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ރަޙުމަތްތެރިކަމާއި، އިންސާފުވެރިކަމާއި، ތެދުވެރިކަމެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ކަންކަން އޮންނަނީ ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. އަދި ކޮންމެ ކަމެއްވެސް އޮންނަނީ އިސްލާމީ ރިވެތި އުސޫލުގެ ތެރެއިން ވަކީ ހުދޫދެއްގެ ތެރޭގައެވެ.
ދިވެހިންގެ ކުރީގެ ދިރިއުޅުމާއި މިހާރުގެ ދިރިއުޅުމަށް ބަލާއިރު، ވަރަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ވަނީ އައިސްފައިވެއެވެ. ކުރީގައި ދިވެހިން ދިރިއުޅެމުން އައީ އިސްލާމީ ސީދާސާދާ އާދަކާދަތަކާ އެއްގޮތަށެވެ. ނަމަވެސް މިހާރު ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ތެރެއަށް ހުޅަނގުގެ ސަގާފަތުގެ އަސަރު ވަރަށް ބޮޑަށް ވަދެ ދިވެހިންގެ އޭރުގެ ސާދާ ދިރިއުޅުން ގެއްލި ހުޅަނގުގެ ސަގާފަތް ވަރަށް ބޮޑަށް އަންނަނީ ފެންނަމުންނެވެ.
މީގެ ނުރަނގަޅު އަސަރު އަޅުގަނޑުމެން ޒުވާން ޖީލަށް އަންނަނީ އެކި ގޮތްގޮތުން ކުރަމުންނެވެ.
ޒުވާނުން މަގު އޮޅެމުންދާ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި ހުޅަނގުގެ ނުރަނގަޅު ވައްޓާފާޅިތަކުގެ އަސަރު ހިމެނެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން އިސްލާމީ އަޚްލާޤާ ޚިލާފު ޢަމަލުތައް އިތުރުވެފައިވެއެވެ.
އިންސާނުންގެ ތަބީއަތުގައި ރުޅިވެރިކަމާއި ހަސަދައާއި ބަދަލު ހިފުމުގެ ރޫހަކީ ހުންނަ ނޭއްގާނީ ނުރަނގަޅު އޭގެ ސަބަބުން އެތަކެއް ގެއްލުންތަކެއް ލިއްބައިދޭނެ ސިފަތަކެކެވެ. މިޔާ މުޅިން އިދިކޮޅު ސިފަތައްވެސް އިންސާނުން ގައި މާތް ﷲ ވަނީ ލައްވާފައެވެ. އޯގާތެރި ކަމާއި އަޅާލުމާއި އެހީތެރި ވުމުގެ އިތުރުން މަޢާފު ކުރުމަކީވެސް އިންސާނުންގެ ތަބީއަތުގައި ލައްވާފައިވާ ނުހަނު މާތް ސިފަތަކެވެ.
މިހުރިހާ ސިފަތަކެއް ވަކި ހުދޫދެއްގެ ތެރޭގައި ހިފަހެއްޓުމަށް އެންމެ ފުރިހަމަ ސިކުނޑިއެއް މާތް ﷲ ދެއްވީވެސް އިންސާނުންނަށެވެ. އެކަލާނގެ އަންގަވާފައިވާ ސީދާ ސާދާ ގޮތުގައި މިދުނިޔޭގައި އުޅެވޭނަމަ ދެދުނީޔޭގެ ބާއްޖަވެރިކަން ލިބޭނެ ކަމީ ކަށަވަރުވެ ޔަޤީންވާ ކަމަކެވެ. މިކަމާއި އެއްވެސް މީހަކަށް ދެބަސް ނުވެވޭނެއެވެ.
އިސްލާމްދީނުގެ މެސެޖު އެންމެ ފުރިހަމައަށް ފެތުރުއްވީ ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ﷺ އާއި ސަހާބީންނެވެ. އިންސާނުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ މަޤްޞަދާއި ސުލޫކު މާތް ﷲ ވަނީ ވަޙީގެ ޒަރީޢާއިން ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ. އިސްލާމްދީން ފުރިހަމަވުމާއެކު، 14 ސަތޭކަ އަހަރު ކުރިން އޮތް އަނިޔާވެރިކަން ނިމުމަކަށް އައެވެ.
ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް އޯގާތެރި ހިތްހެޔޮ ބައެއްކަމަށް ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ފަތުރުވެރިން އަބަދުވެސް އަންނަނީ ބުނަމުންނެވެ. ނަމަވެސް މިއަދުގެ ހާލަތަށް ބަލާއިރު އެފަދަ މާހައުލެއް ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި އެބައޮތްތޯ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ހިތާހިތާ ސުވާލު ކޮށްލެވޭނެއެވެ. ތޫނު ހަތިޔާރު ބޭނުންކޮށް މާރާމާރީއާއި އެއްވެސް ރަހުމެއް ނެތްގޮތުގައި މީހުން މަރަމުން އަންނަ ކަމީ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ކުޑަ މުޖުތަމައުގައި ފެންނަމުން އަންނަ ހިތާމަވެރި އެހެނަސް ބިރުވެރި މަންޒަރުތަކެވެ.
ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން ޒުވާނުންނަށް ކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރުތަކުގެ ސަބަބުން ވެސް މިފަދަ މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވެއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ބަލާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޑިމޮކްރަސީގެ ނިޒާމު ތަޢާރަފުވުމާއެކު، ގިނަ ބަދަލުތަކެއް އައިސްފައިވެއެވެ. މައިންބަފައިން އަބަދުވެސް އެދެނީ ދަރިން ރަނގަޅު މަގުން ދިއުމަށެވެ. ނަމަވެސް ޒުވާނުންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން މަގު އޮޅެމުންދާކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
ޑިމޮކްރަސީގެ ތެރެއިން ކަށަވަރު ކުރެވިފައިވާ ހައްގުތަކުގެ ސަބަބުން ދަރިން ހެޔޮގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަށް މައިން ބަފައިންނަށް ވެސް މިހާރު ގޮންޖެހުންތައް އެބަހުއްޓެވެ. ދަރިން މަގު އޮޅިގެންދާއިރު އިސްލާމީ އުސޫލުގެ ތެރެއިން ދެވެންޖެހޭ އަދަބުވެސް މިހާރު މިއޮތީ އަނިޔާއަކަށް ބަދަލު ވެފައެވެ.
ދަރިންގެ ޙައްޤުތައްވެސް ލިއްބައިދޭން ޖެހެއެވެ. ނަމަވެސް އިސްލާމީ ރިވެތި އުސޫލުގެ ތެރެއިންނެވެ. މިނިވަން ކަމޭ، އިންސާނީ ޙައްޤޭ ކިޔާފަ ދަރިން ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް އުޅެން ދޫކުރެވިގެން ނުވާނެއެވެ. އެގޮތަށް ދޫކުރެވުމުގެ ނަތީޖާ މިހާރު ދިވެހި މުޖުތަމަޢުއިން މިދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. މައިންބަފައިންގެ ބަސްއަހާ އޯގާތެރި ކުދިން މިހާރަކަށް އައިސް ފެންނަނީ ވަރަށް މަދުންނޭ ބުނުމަކުން މުޅިން ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.
ޝަރުޢީ ޢަދަބުތައް ތަންފީޒު ނުކުރެވެނީ ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކާތީއެވެ. ނަމަވެސް ޑިމޮކްރަސީއަކީ ހަމައެކަނި ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް އުޅުމުގެ މިނިވަންކަން ދޭ އެއްޗެއްނޫނެވެ. އެއީ ޤާނޫނުގެ ތެރެއިން ޒިންމާދާރު ގޮތެއްގައި އުޅުމަށް ބާރުއަޅާ ނިޒާމެކެވެ.
ހުޅަނގުގެ ޑިމޮކްރަސީ އުފަންވެގެން ދިޔައީ އިސްލާމީ ޤައުމުތަކުގެ އެއްބައި ވަންތަކަން ފެނި އެއެއްބައި ވަންތަކަން ނެތި ކޮށްލުމަށެވެ. އެމީހުން އެފަރުމާ ކޮށްފައިވަނީ ވަރަށް ފުރިހަމައަށެވެ. އެމީހުންގެ ޢަސާސަކީ ވަރަށް ހަމަހަމަ އުސޫލުތަކެކެވެ. ބަލާލި ކޮންމެ މީހަކަށް އެއީ ހަމަ ދެވަނައެއް ނެތް ސިޔާސަތެއް ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭ މިންވަރަށް އެއުސޫލުތައް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. އޭގައި ގިނައިން ލިޔެވިފައި އޮތީ މިނިވަން ކަމާއި ހަމަހަމަކަމެވެ. ނަމަވެސް ފަރުދީ ޒިންމާ އޮތީ ހަނދާންނެތި ކޮށްލާފައެވެ.
ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ކުރެވިދާނެ ކަމަށް ދެކުމަކީ ނުބައި ވިސްނުމެކެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ މިންގަނޑުތަކާއި ޙުދޫދުތަކުގެ ތެރެއިން ކަންކަން ކުރުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމެއްގެ ވާޖިބެކެވެ. އަދި ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި އިސްލާމްދީނާ ޚިލާފު އެއްވެސް ކަމެއް ކުރުމަކީ ޙުއްދަ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ޙަޤީޤަތުގައި ޤައުމުގެ ކަންކަން ބައްޓަންކުރުމުގައި އެންމެ އިސް ދައުރެއް އަދާކުރަން ޖެހޭނީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއި ދިވެހިންގެ މާތް އާދަކާދައެވެ. ނަމަވެސް ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން އަމިއްލަ މަޞްލަޙަތު އިސްކުރުމުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމަޢުގެ ލާބައާއި މަންފާއަށް އިސްކަން ނުދެވި، އިޖްތިމާޢީ ފޭރާން ހަލާކުވަމުންދާކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
ދަރިން ރަނގަޅު ނުވަތަ ނުބައި މަގަށް ދިއުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ޒިންމާއެކެވެ. ޢަސާސީ ބޭނުންތައް ފުއްދައިދިނުމުން އެކަނި ނުފުދެއެވެ. ދަރިން ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަކީ މައިންބަފައިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. އާޚިރަތުގައި މިކަމަށް ޖަވާބުދާރީވާނީ މައިންބަފައިންނެވެ، ވެރިންނެއް ނޫނެވެ.
މިހާރުގެ ޒުވާނުން މަގު އޮޅިގެންދަނީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ސިސްޓަމުގެ މައްސަލައަކުން ނޫނެވެ. އަހަރުމެން މުސްލިމުންނަށް ވީތީ އަހަރުމެންގެ ސިސްޓަމު އޮންނަންޖެހޭ މިންގަނޑާއި ޙުދޫދު އެއޮތީ ވަރަށް ފުރިހަމައަށް އަހަރުމެންނަށް ދެދުނިޔޭގައި ލައްވާފައިވާ ފޮތުގައި ޞަރީޙަ ބަހުން ބަޔާން ކޮށްދެއްވާފައެވެ. އެއީ މާތް ﷲ ގެ ކަލާންފުޅެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނެވެ.
އެފޮތުގައި އިންސާނުން އުޅެންވާ ގޮތް ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ބަޔާންކޮށް ދެއްވާ ދަރިން ބޮޑުކުރުމުގައި މައިން ބަފައިންގެ ޒިންމާއާއި އަދި ދަރިން ބޮޑުވުމަށްފަހު ދަރިންގެ މައްޗަށް މައިންބަފައިންނަށް އޮތް ޒިންމާވެސް އެއޮތީ އެފޮތުގައި ނުހަނު ރަނގަޅަށް ބަޔާންވެ ލިޔެވިފައެވެ.
ނަމަވެސް އިސްލާމީ ރިވެތި އުސޫލު އަހަރުމެންގެ ތެރެއިން ނެތި ދަނީއެވެ. މިކަމުގެ ޙަޤީޤީ ޒިންމާ ނަގަންޖެހޭނީ އާޚިރުގައި މައިންބަފައިން ކަމާމެދު ދެބަސްވެވޭކަށްނެތެވެ. ޒުވާނުން މަގު އޮޅެމުންދަނީ ހަމައެކަނި ސިސްޓަމްގެ މައްސަލައަކުން ނޫނެވެ. އެއީ ގިނަ ކަންތައްތަކެއް އެކުވެގެން އަންނަ ނަތީޖާއެކެވެ.
މި މައްސަލަ ޙައްލުކުރުމަށް އިސްލާމީ އަޤީދާ ވަރުގަދަކޮށް، ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތެއް ދިނުމަކީ މުޙިންމު ކަމެކެވެ. އަދި ސަރުކާރާއި މުޖުތަމަޢުގެ ހުރިހާ ފަރާތްތަކުން މިކަމަށް އެއްބާރުލުން ދިނުން މުހިންމެވެ.
ގުޅުން ހުރި ޙަބަރުތައް
